Το Αρχάνι βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες του όρους Όθρυς, βόρεια του Σπερχειού ποταμού, σε απόσταση 12 χλμ. Β.-ΒΑ. από τη Σπερχειάδα και 28 χλμ. Δ.-ΒΔ. από τη Λαμία. Το χωριό αναφέρεται από την εποχή της Τουρκοκρατίας και ο Γάλλος περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ το "κατατάσσει στο «Γιανουλάδι» του κτηματολογίου του Πατρατζίκ, ως Αρχάνι με 20 σπίτια". Αναφέρεται στην πρόθεση της Ρεντίνας στα φ. 132α -133β μαζί με τους οικισμούς Καναπίτσα, Παλιούρι, Δαρμένη Ράχη και Μάραθος. Ενοριακός ναός είναι ο Άγιος Αθανάσιος, που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Μετά την απελευθέρωση αναφέρεται επίσημα το 1835 να προσαρτάται στον τότε δήμο Μάκριδος (Παραχελωϊτών) και το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 ορίστηκε έδρα στην ομώνυμη νεοϊδρυθείσα κοινότητα. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» αποτελεί την τοπική κοινότητα Αρχανίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Μακρακώμης του Δήμου Μακρακώμης και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 363 κατοίκους.
Από την 20η Απριλίου 1835 ο οικισμός Αρχάνιον, προσαρτήθηκε στο δήμο Μάκριδος (Παραχελωιτών) του νομού Φωκίδος και Λοκρίδος. Την 2α Ιουλίου 1841, ο οικισμός αποσπάστηκε από το δήμο Μάκριδος και προσαρτήθηκε στο δήμο Μακρακώμης του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος.
Από το 1899 ο οικισμός υπαγόταν πλέον στο νομό Φθιώτιδος, ενώ από το 1909 και πάλι υπαγόταν στο νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος.
Την 31η Αυγούστου 1912 ο οικισμός Αρχάνιον αποσπάστηκε από το δήμο Παραχελωιτών και ιδρύθηκε η Κοινότητα Αρχανίου με ομώνυμα έδρα.
Από την 31η Μαρτίου 1943, ο οικισμός και η κοινότητα υπάγονται στο νομό Φθιώτιδος.
Τέλος, την 4η Δεκεμβρίου 1997 με το σχέδιο "Καποδίστριας", ο οικισμός αποσπάστηκε από την Κοινότητα Αρχανίου (όπου και καταργήθηκε) και προσαρτήθηκε στο δήμο Μακρακώμης, με έδρα του δήμου, τη Σπερχειάδα.
Πηγή_1: http://amfictyon.blogspot.com/2019/07/1902-1912.html
Πηγή_2: http://arhanion.blogspot.com/
Σημερον την εικοστην εβδομην Σεπτεβριου του χιλιοστου οκτακοσιοστου τεσσαρακοστου τριτου ετους εν τω χωριω Αρχανη του Δημου Μακρακωμης της Επαρχιας Ν.Πατρων ημερα δευτερα συνελθοντες οι εν τω χωριω τουτω κατοικοι εις την εκκλησιαν του χωριου τουτου <<Αγιος Αθανασιος>> επι παρουσια του προεδρευοντος παρεδρου Γεωργιου Νερολη και του Ιερεως Αλεξιου Παπαγεωργιου δια να εκλεξουν τους εκλογεις των κατα τας διαταξεις του απο 4 Μαρτιου 1829 ..........και των απο αυτην την χρονολογιαν υπ αριθ. 10050............του ποτε Κυβερνητου της Ελλαδος Συμβουλιου δια την απο τουτου προκυρηξιν του Διοικητου Φθιωτιδος προεβησαν εις τας ακολουθους εργασιας. Ο Ιερουργων Ιερευς ανεγνωσεν μεγαλοφωνως Α)Την απο 4 Μαρτιου 1829 προκυρηξιν του υπουργικου συμβουλιου προς τους Ελληνας Β)Την υπο την αυτην χρονολογιαν εγκυκλιον του ιδιου προς τους κατα το κρατος διοικητας. Γ)Ανεγνωσθησαν οδηγιες του Κυβερνητου Δ)Το απο την αυτην ημερομηνιαν υπ αριθ. 10049..............και απο του 1829 υπ αριθμ. 17 περι παραστατων νομου.
Μετα ταυτα ο Ιερευς κατεστρωσεν τον καταλογον των παροντων και εχοντων δικαιωμα ψηφου αναλυτικα οστις ανεγνωσθη μεγαλοφωνως...........των συνελθοντων:
Παπαλέξης Παπαγεωργίου
Ιωάννης Τζιούμας
Κ. Καλαθάς
Κοντογεώργος
Ιωάννης Τζιαμασιώτης
...
Ουτοι οι ακωλυτως εχοντες εκλεξιμον χρησιν οιτινες εισερχομενοι μονοι εις την εκκλησιαν μετα την ιερουργιαν του ιερεως. Μετα ταυτα επαρουσιασθη ο Ιερευς εν τω μεσω κρατων εις τας χειρας το Ευαγγελιον και εκ των γυρω τουτων των μελων της συναθροισεως ανεγνωσεν τον ορκον ο Ιωαννης Τζιουμος μεγαλοφωνως οστις λεγει <<ορκιζομαι εις το ονομα της Αγιας και Αδιαιρετου Τριαδος ενωπιον του Θυσιαστηριου τουτου της αληθειας να μην δωσω την ψηφο μου ουτε δια φιλιαν ουτε δια μισος ουτε δια φοβον ουτε δια προσωπικο κερδος αλλα κατα την συνειδηση μου χωρις καμιαν προσωποληψιαν >> τον ορκον τουτον επανελαβαν ολοι υψωνοντες την δεξιαν χειραν. Ακολουθως εκλεχθηκαν εκ των εκλογεων τουτων μελων της συναθροισεως οι Κ. Κοντογιωργος, Ιωαν. Τζαμασιωτης, Κ.Καλαθας, Ιωαν. Τζιουμος και Νακος Αναγνωστου, οιτινες και παρουσια του προεδρεοντος παρεδρου κατεστρωσαν τον καταλογον των υπαρχοντων εκλογεων. Επειδη δε οι εν τω χωριω τουτω οικογενειαρχες αριθμουνται εις 20 και ο καταλογος αρκει να ...........αριθμος ονοματων τετραπλασιον των εκλογεων κατεγραψαν τα ονοματα .............των κυριων Γεωργιου Νερολη, Κοντογιωργου, Κ.Χρηστοπουλου, και Δημητρ. Παπαιωαννου. Αναγνωσθεντος του καταλογου εψηφοφορηθη εκαστον ονομα..............το εν μετα το αλλον και ελαβον ψηφους οι ακολουθοι:
ο Γ. Νερολης ψήφους 20
Κοντογιωργος ψήφους 8
Κ.Χρηστοπουλος ψήφους 10
Δημ. Παπαιωαννου ψήφους 11
Στις 22 Φεβρουάριου 1854 0 Γ. Νερουλής, τότε πάρεδρος του Αρχανίου, στέλνει μια επιστολή στον Δ. Χατζίσκο, όπου του εξηγεί πως οι κάτοικοι του χωριού που ενοικίαζαν τα χωράφια του, αλλά και οι Μακρυσιώτες, αδυνατούσαν να πληρώσουν τα χρεωστούμενα ενοίκια, επικαλούμενος την δυσμενή στρατιωτική αναταραχή που επικρατούσε στην περιοχή.
Αίτησις του Ιωάννη Αθ. Φλώρου, κατοίκου Αρχανίου για την αναγνώριση των εκδουλεύσεών του κατά την διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821, και το πιστοποιητικό των οπλαρχηγών Κοντογιανναίων.Έγγραφα του 1844.
Εν Αρχάνη του Δήμου Μακρακώμης την 13 Ιανουαρίου 1844.
Προς την επί των Στρατιωτικών Β. Γραμματείαν της επικρατείας.
Ο υποφαινόμενος είμαι κάτοικος του χωρίου Αρχάνη του Δήμου Μακρακώμης της Φθιώτιδος υπηρέτησα την πατρίδα στρατιωτικώς απαρχής του υπέρ ελευθερίας αυτής αγώνος μέχρη τέλους, τα πιστοποιητικά, των εκδουλεύσεών μου διεύθυναν εις τους κατά καιρούς στρατιωτικάς, επιτροτροπάς καθώς εις την Γραμματείαν ταύτην ιεραρχικώς διά το αριστείο μου. Κατά δυστυχίαν όμως μέχρι σήμερον στερούμαι αυτό.Διά ταύτα το αναγγέλνω εν τη παρούση μου κατ’ επανάληψιν πιστοποιητικών των οπλαρχηγών, Μ. Κοντογιάννην και Ν. Κοντογιάννην, παρακαλώ θερμώς να ευαρεστηθή και διατάξει την έκδοσιν του αριστείου μου πεπεισμένος εις την Δικαιοσύνην σας, ότι θέλω εισακουσθεί και υποσημιούμαι με σέβας.
Ο ευπιθέστατος
Ιωάννης Αθανασίου Φλώρος
Τα στοιχεία της απογραφής περιλαμβάνονται στην εργασία του Παναγιώτου Αντ. Τσακάλου <<ΤΟ ΑΡΧΑΝΙΟΝ ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ(κοινωνιογράφημα). Η εν λόγω εργασία γράφτηκε το 1961 στα πλαίσια της φοίτησής του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αποτελείται από 31 σελίδες και περιέχει ενδιαφέροντα στοιχεία για το Αρχάνι. Εκτενή παρουσίαση της εργασίας θα γίνει σε προσεχή ανάρτηση.
Ευχαριστώ το συν/χο δάσκαλο και συγχωριανό μας Αθανάσιο Αχιλ. Χορμόβα για το αντίγραφο της εργασίας που μου απέστειλε, καθώς χρόνια το αναζητούσα και δεν το εύρισκα.
Έντυπο άδειας καπνού καπνοκαλλιεργητή του 1921. Προέρχεται από το χωριό Στύρφακα, που μαζί με το Αρχάνι, ήταν από ανέκαθεν περιοχές που παρήγαγαν ποιοτικό καπνό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον καπνό τον ονομάζει και Τουμπέκου, από την ξένη ονομασία του καπνού Tobacco. Παρ' ότι το έγγραφο είναι φθαρμένο, εντούτοις είναι πολύ ενδιαφέρον.